Γεωγραφικά – Περιβαλλοντικά – Δημογραφικά Στοιχεία
Το παραλιακό χωριό Κυπαρίσσι αποτελείται από τους συνοικισμούς «Βρύση», «Παραλία», «Μητρόπολη» και τον οικισμό «Κάψαλα». Ανήκει στον ορεινό τύπο και έχει συνολική έκταση 65.000στρ. εκ των οποίων 7.3000στρ. είναι καλλιεργήσιμες εκτάσεις, 48.2000στρ. βοσκότοποι που νέμονται από τον Δήμο, 0.4000στρ. ιδιωτικοί βοσκότοποι και 8.5000στρ. δάση.
Σύμφωνα με την απογραφή του 2001 ο πληθυσμός του χωριού ανέρχεται στους 385 κατοίκους και παρουσιάζει πυκνότητα πληθυσμού 5,93 κατοίκους ανά τ.χμ..
Στα Δυτικά του χωριού υψώνεται σε απειλητική θέση η ράχη της «Μπαμπάλας», απότομη και άγρια πάνω από το συνοικισμό Βρύσης, κυρίως. Από δε τα πλάγια υψώνονται άλλες τρεις βουνοκορφές, μικρότερες, ο «Βράχος της Παλαιοχώρας», το «Λούτσι» και η «Τουρκόβιγλα». Αν κάποιος παρατηρήσει προσεκτικά την περιοχή, εύκολα θα καταλάβει πως αυτός ο τόπος έχει υποστεί στο πέρασμα του χρόνου διάφορες εδαφικές αλλαγές σε πολλά σημεία. Περιοδεύοντας σε διάφορες περιοχές, όπως στο Δρύμισκο, στην Κουρούτα, στη Φρέζα, στο Χενεβούθι, θα δεις διάσπαρτα βράχια, πέτρες τεραστίων διαστάσεων, μεγάλες ρεματιές και τρεις πανέμορφες αμμουδιές με καθαρά και κρυστάλλινα νερά : του χωριού (Μεγάλη Άμμος), της Αγίας Κυριακής και του Δρύμισκου.
Για το λόγω αυτό αλλά και για τη σπάνια ιδιομορφία του εδάφους (υψόμετρο, βλάστηση, παραλίες κ.λπ.), η περιοχή αυτή προσελκύει πολλούς επισκέπτες τους καλοκαιρινούς μήνες. Η κύρια παραγωγή του χωριού είναι τα χαρούπια και το λάδι. Επίσης η κτηνοτροφία, η καλλιέργεια ελαιοδέντρων, το ψάρεμα και για το καλοκαίρι ο τουρισμός με τα ξενοδοχεία, εστιατόρια, κέντρα κλπ.
Ιστορικά στοιχεία
Δυστυχώς, γραπτές μαρτυρίες δεν έχουμε εκτός από κάποια αναφορά στο έργο «Λακωνικά» του περιηγητή Παυσανία, που πέρασε στα τέλη του 2ου αιώνα από τα Κύφαντα (σημερινό Κυπαρίσσι) και το βρήκε ερειπωμένο. Τα αρχαία Κύφαντα, αναφέρει, ήταν κτισμένα δεξιά της ρεματιάς των πηγών – στο βόρειο μέρος της πλαγιάς – και προστατευόταν από τείχος, μικρό μέρος του οποίου υπάρχει ακόμα. Ήταν μια μικρή πολίχνη, στο συνοικισμό Βρύση, που αποτελούσε κέντρο θρησκευτικό-λατρευτικό και συγχρόνως θεραπευτικό, καθώς υπήρχε εκεί Ασκληπιείο, όπου λατρευόταν ο Ασκληπιός, στον οποίο ως γνωστό αποδίδονταν θεραπευτικές ικανότητες. Η παρουσία ακόμα βυζαντινού κάστρου σε έναν άλλο λόφο, επίσης κοντά στην ακτή, το ερειπωμένο μεσαιωνικό χωριό – η σημερινή «Παλαιοχώρα» – σε απότομη πλαγιά βουνού και τα λείψανα φρουρίου στον υποκείμενο αυχένα, δηλώνουν κατοίκηση του χώρου και στους μεταγενέστερους χρόνους.
Από τον αριθμό των εκκλησιών και των ξωκλησιών φαίνεται ότι ο Χριστιανισμός έχει επικρατήσει σε όλο του το μεγαλείο. Οι παλιές εκκλησίες του χωριού είναι οι εξής : «Η Κοίμηση της Θεοτόκου» στη θέση παλαιότερης. Τρίκλιτος ναός με τρούλο και γυναικωνίτη. Είναι ο ενοριακός ναός όλων των οικισμών του Κυπαρισσιού, χτισμένη το 1893 και βρίσκεται στο συνοικισμό Βρύση, «η Αγία Τριάδα», χτισμένη το 1883 στο συνοικισμό Παραλία είναι ο κοιμητηριακός ναός του χωριού, λέγεται ότι οι πλάκες που στρώσανε στο δάπεδό της και μέχρι σήμερα κοσμούν το δυτικό προαύλιο της εκκλησίας, μεταφέρθηκαν από εβραϊκό ναό, «η Ζωοδόχος Πηγή» στη Μητρόπολη, συνδέεται με τη σφαγή των κατοίκων του χωριού από τους πειρατές που συνέβη γύρω στα 1200.Η εκκλησία ξαναχτίστηκε το 1985. Γύρω από το χωριό δεσπόζουν 7 ξωκλήσια με τη δική τους ξεχωριστή ιστορία το καθένα.
Αξιοσημείωτο είναι να σταθούμε στο Σχολείο του χωριού στο κέντρο των τριών συνοικισμών που έχει χαρακτηριστεί παραδοσιακό και διατηρητέο. Η μεσαία αίθουσα χτίστηκε στις αρχές του 1900, ύστερα χτίστηκε η αίθουσα προς το ποτάμι και το 1936 η αίθουσα προς το δρόμο, τους βοηθητικούς χώρους και το μεγάλο προαύλιο, που πριν ήταν γκρεμός με θέα το ποτάμι. Το σχολείο στην εποχή της ακμής του, ήταν το πιο σύγχρονο του νομού. Στα χρόνια όμως της γερμανικής κατοχής χρησιμοποιήθηκε κατά διαστήματα ως έδρα των διερχομένων Γερμανών και Ιταλών, υπέστη ζημιές. Λέγεται ότι στην περιοχή του σχολείου υπήρχε εβραϊκή συνοικία και μάλιστα η περιοχή λέγεται ακόμα και σήμερα η Οβρέικα.
