Ξεκινώντας από τη Νεάπολη και ακλουθώντας τον ανηφορικό κεντρικό δρόμο, αφήνετε πίσω τον κόλπο της Ελαφονήσου. Περνώντας στην πλευρά του Μυρτώου και κατηφορίζοντας προς το χωριό, σύντομα οι στροφές του δρόμου θα σας αποκαλύψουν τη μαγευτική εικόνα του χωριού στα Βελανίδια, μια εικόνα απολύτως μαγική. Καμιά τετρακοσαριά σπιτάκια (λευκοί κύβοι με μπλε, πράσινα και καφέ παράθυρα όλα με κεραμιδένιες στέγες) μοιάζουν να κατρακυλάνε την πλαγιά χαρίζοντας μια υπέροχη εικόνα.
Τα σπίτια στα Βελανίδια θυμίζουν το Κυπαρίσσι ή τις Σπέτσες. Διόλου τυχαία αφού είναι κι αυτό χωριό ναυτικών και ψαράδων. Οι Βελανιδιώτες ψαράδες ταξίδευαν σε όλο το Αιγαίο και διέπρεψαν ιδιαίτερα στο ψάρεμα με τις ανεμότρατες. Υπήρξε εποχή που σχεδόν όλες οι μηχανότρατες ήταν Βελανιδιώτικες! Ήταν η χρυσή εποχή, τότε που οι Βελανιδιώτες ψάρευαν στην Αφρική – και ειδικά στη Λιβύη.
Τότε το χωριό είχε κάπου 1.000 κατοίκους. Υπήρχαν 14 ταβέρνες, 12 μπακάλικα, 4 χασάπικα. Μετά το 1970 η Λιβύη έκοψε τις άδειες και οι μηχανότρατες λιγόστεψαν. Και σήμερα όμως οι περισσότεροι Βελανιδιώτες είναι ψαράδες και ναυτικοί.
Αξίζει να κάνετε έναν περίπατο στα σοκάκια του χωριού, ανάμεσα στα καλοσυντηρημένα ασβεστωμένα κτίσματα. Πάνω από το χωριό θα δείτε γαντζωμένο στον βράχο τον κατάλευκο Αηγιαννάκη, όπου υπήρχαν μεσαιωνικές οχυρώσεις – καταφύγιο των Βελανιδιωτών στα χρόνια της Πειρατείας.
Γύρω από τα Βελανίδια υπάρχουν πολλά ενδιαφέροντα ξωκλήσια. Αν δείτε ένα όμως, αυτό πρέπει να είναι ο Άγιος Παντελεήμονας. Θα φτάσετε από εκεί με 20 λεπτά περπάτημα από την Επάνω γειτονιά (κινούμενοι στα νότια του χωριού). Το εκκλησάκι είναι μονόχωρο με χτιστό τέμπλο κει έχει τοιχογραφίες του 12ου-13ου αιώνα στο ιερό. Ξεχωρίζει ο περίφημος Μελισμός: ο Ιησούς ξαπλωμένος γυμνός ως βρέφος, σκεπασμένος με άσπρο σεντόνι και εκατέρωθέν του δυο άγγελοι υπέροχα ζωγραφισμένοι.
Από τα Βελανίδια μπορείτε να προσεγγίσετε με χωματόδρομους τα μακρινά σημεία του Καβομαλιά. Μια από τις πιο όμορφες και εύκολες διαδρομές, ξεκινάει από το όμορφο χωριό, περνάει από παραλίες με καταπληκτικά τοπία και καταλήγει στον οικισμό του Αγίου Μύρωνα, απ’ όπου ξεκινάει το μονοπάτι για τον φάρο του Κάβο Μαλιά.
